Sermaye Artırımı Nedir? (Bedelli ve Bedelsiz Sermaye Artırımı)

Şirketler, büyüme hedeflerine ulaşmak, finansal yapılarını güçlendirmek ve yeni yatırımlar yapmak için çeşitli finansman stratejiler geliştirir. Bu stratejilerden biri de sermaye artırımıdır. Sermaye artırımı, şirketlerin finansal kaynaklarını genişletmek ve ekonomik sürdürülebilirliği sağlamak adına başvurdukları önemli yöntemlerden biridir. 

İster yeni projelere yatırım yapmak, ister borç yükünü hafifletmek amacıyla olsun, bu süreç şirketlerin piyasa değerini ve hissedarlarına sunduğu fırsatları doğrudan etkiler.

Sermaye Artırımı Nedir?

Sermaye artırımı, bir şirketin öz kaynaklarını genişleterek finansal yapısını güçlendirmesi anlamına gelir. Şirketler, büyüme hedeflerine ulaşmak, yatırım projelerini finanse etmek veya borçlarını azaltmak için bu yöntemi kullanır. 

Sermaye artırımı, şirketin mevcut hissedarlarından veya yeni yatırımcılardan ek fon toplamasına olanak tanır. Böylece işletme, faaliyetlerini daha sağlıklı bir şekilde sürdürebilir ve rekabet gücünü artırabilir.

Sermaye artırımı genellikle iki farklı şekilde gerçekleştirilir: bedelli sermaye artırımı ve bedelsiz sermaye artırımı. Bedelli sermaye artırımı, şirketin yeni hisseler ihraç ederek hissedarlardan ek yatırım talep etmesiyle gerçekleşir. Bedelsiz sermaye artırımı ise şirketin iç kaynaklarını kullanarak mevcut hissedarlarına karşılıksız hisse dağıtmasıdır. Her iki yöntem de şirketin mali yapısını doğrudan etkiler ve yatırımcılar açısından farklı avantajlar ve riskler taşır.

Sermaye Artırımı Türleri

Şirketler, büyüme stratejilerine ve mali ihtiyaçlarına bağlı olarak bedelli ve bedelsiz sermaye artırımı olmak üzere iki farklı yöntemi kullanmaktadır. Bu yöntemler, sermayenin kaynağına ve uygulanış biçimine göre birbirinden ayrılmaktadır. Aşağıda, bedelli ve bedelsiz sermaye artırımlarının özelliklerini detaylıca inceleyebilirsiniz.

Bedelli Sermaye Artırımı Nedir?

Bedelli sermaye artırımı, bir şirketin sermaye yapısını güçlendirmek için mevcut hissedarlarından veya yeni yatırımcılardan nakit topladığı bir finansman yöntemidir. 

Bu süreçte şirket, yeni hisse senetleri ihraç eder ve belirli bir bedelle satışa sunar. Böylece şirketin öz kaynakları artarken, yatırımcılar da şirkete ek finansman sağlamış olur. 

Bedelli sermaye artırımında mevcut hissedarlara rüçhan hakkı tanınır. Bu hak, ortakların yeni ihraç edilen hisseleri öncelikli olarak satın almasına olanak tanır. Hissedarlar isterlerse bu hakkı kullanarak yeni payları edinebilir ya da haklarını başka yatırımcılara devredebilirler. Rüçhan hakkının kullanım süresi genellikle 15 ila 60 gün arasında değişir. 

Hissedarlar, sermaye artırımına katılarak şirketin büyümesine destek olabilirler, ancak katılmazlarsa sahip oldukları hisselerin toplam içindeki payı seyrelmiş olur. Bu nedenle yatırımcıların bedelli sermaye artırımı sürecinde stratejik kararlar alması gerekir.

Bedelli Sermaye Artırımı Hesaplama

Bedelli sermaye artırımı hesaplaması, yatırımcıların mevcut hisseleri üzerinden yeni hisse alım hakkını ve bu işlem için ödemeleri gereken tutarı belirlemelerine yardımcı olur. Şirketlerin sermaye artırım sürecinde belirlediği oran doğrultusunda yatırımcıların sahip olacağı ek hisse sayısı hesaplanır.

Hesaplama için kullanılan formül:

Yeni Hisse Sayısı = Mevcut Hisse Sayısı × Artış Oranı

Örnek hesaplama:

Mevcut hisse sayısı: 10.000 adet

Hisse başına nominal değer: 10 TL

Artış oranı: %50 (0,50)

Yeni hisse sayısı: 10.000 × 0,50 = 5.000 adet

Bu durumda hissedar, mevcut 10.000 hissesine ek olarak 5.000 yeni hisse alma hakkına sahip olur. Ancak bu hisseleri alabilmek için ödemesi gereken tutar şu şekilde hesaplanır:

5.000 hisse × 10 TL = 50.000 TL

Eğer şirket, nominal değer dışında farklı bir fiyat belirlerse, yatırımcıların ödemesi gereken toplam tutar buna göre değişebilir. Bu nedenle bedelli sermaye artırımına katılmadan önce şirketin duyurduğu detayları dikkatlice incelemek önemlidir.

valÜ ile Geleceğin Şirketlerine Kolayca Yatırım Yapın!

valÜ Türkiye, büyüme potansiyeli yüksek ve geleceği parlak girişimlere  dilediğiniz  bütçeyle kolayca yatırım yapma fırsatı sunan SPK lisanslı bir  kitle fonlama platformudur.

valÜ platformu, kitle fonlamasıyla girişimcilere şirketlerine finansman sağlama, yatırımcılara ise çok erken safhakarda bu şirketlere yatırım yapma fırsatı sağlar.

Yatırımcılar, bu girişimlerin  hedeflerini gerçekleştirmeleri durumunda sahip oldukları hisselerde ciddi değer artışı sağlayabilir ve gelecekte temettü geliri de elde edebilirler.  

valÜ platformunda yer alan aktif kitle fonlama projelerini incelemek ve geleceğin şirketlerine ortak olmak için tıklayın!

Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir?

Bedelsiz sermaye artırımı, şirketin iç kaynaklarını kullanarak sermayesini büyütmesi ve mevcut hissedarlara ek hisse senetlerini ücretsiz olarak dağıtmasıdır. Bu işlemde yatırımcılardan herhangi bir ödeme talep edilmez. 

Şirket, biriken kârlar, yedek akçeler veya yeniden değerleme fonları gibi iç kaynaklarını sermayeye ekleyerek yeni hisse ihraç eder. Böylece hissedarların sahip olduğu hisse sayısı artarken, hisse başına düşen değer düşer. Ancak bu düşüş, toplam piyasa değerini değiştirmez.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Hesaplama

Bedelsiz sermaye artırımı hesaplama, hisse bölünmesi gibi düşünülebilir. Örneğin, elinizde 100 TL değerinde bir hisse varsa ve şirket %100 bedelsiz sermaye artırımı yaparsa, elinizdeki hisse sayısı ikiye katlanır ancak her bir hissenin fiyatı 50 TL’ye düşer. 

Bu durumda yatırımcının toplam varlığı değişmez, ancak piyasadaki hisse sayısı arttığı için likidite genellikle yükselir. Şirketler genellikle bedelsiz sermaye artırımı yaparak hisse senetlerini daha ulaşılabilir hale getirmeyi, sermaye yapısını güçlendirmeyi ve yatırımcı ilgisini artırmayı hedefler. Bedelsiz sermaye artırımı ne demek? sorusunun cevabı budur.

Sermaye Artırımı Neden Yapılır?

Sermaye artırımı, şirketlerin mali yapılarını güçlendirmekten büyüme hedeflerini desteklemeye kadar birçok farklı amaca hizmet etmektedir. Sermaye artırımının yapılmasının başlıca nedenlerine aşağıda detaylarıyla göz atabilirsiniz.

Yedeklerin Sermayeye Eklenmesi

Şirketler, geçmiş dönemlerde biriken kârlar, yedek akçeler veya dağıtılmayan temettüler gibi iç kaynaklarını sermayeye ekleyerek mali yapılarını çok daha sağlam hâle getirebilir. Bu yöntem, özellikle bedelsiz sermaye artırımı sırasında tercih edilmektedir. Yedek sermaye kullanımı, şirketin borçlanmadan finansal kaynak yaratmasına olanak tanımaktadır.

Hisse Senetlerinin Likiditesini Artırma

Şirket sermayesinin artırımı, piyasaya daha fazla hisse senedi sunulmasını sağlamaktadır. Bu durum, hisse senetlerinin kolayca alınıp satılarak doğal bir şekilde likiditenin artmasına katkıda bulunur. Özellikle büyük yatırımcılar için likidite, yatırım kararlarını etkileyen önemli bir faktördür. 

Hisse Senedi Fiyatını Düzenleme

Şirketlerin hisse fiyatları, zamanla çok yüksek seviyelere ulaşabilir ve bu durum küçük yatırımcıların hisse satın alma imkânını kısıtlayabilir. Bedelsiz sermaye artırımları, mevcut hisselerin bölünmesi yoluyla hisse senedi fiyatını düşürerek daha fazla yatırımcıyı çekmektedir. Böylece hisse senetleri, daha geniş bir yatırımcı kitlesine ulaşırken piyasa değeri de korunmaktadır.

Stratejik Birleşme ve Satın Almalar

Birleşme ve satın alma stratejileri, şirketlerin büyümesi için etkili bir yöntemdir. Ancak bu tür işlemler, beraberinde yüksek maliyetler getirmektedir. Sermaye artırımı, bu maliyetlerin finanse edilmesi için kullanılan bir araçtır. Şirketler, birleşme ve satın alma süreçlerini finanse etmek için dış kaynaklara yönelmek yerine sermaye artırımı ile öz kaynaklarını artırabilir. 

Borçları Yeniden Yapılandırmak veya Azaltmak

Şirketler, sermaye artırımı ile borç yüklerini azaltarak finansal yapılarını iyileştirebilir. Elde edilen kaynak, mevcut borçların ödenmesi veya borçların daha uygun koşullarla yeniden yapılandırılması (vergi, kredi vb.) için kullanılabilir. 

Sermaye Artırımı Yatırımcılara Ne Tür Avantajlar veya Riskler Sunar?

Sermaye artırımı, yatırımcılar için hem fırsatlar hem de riskler barındırmaktadır. Bu süreç, bedelli ya da bedelsiz olarak gerçekleştirildiğinden, yatırımcıların etkilenme biçimi de artırım türüne göre farklılık göstermektedir. Aşağıda, bedelli ve bedelsiz sermaye artırımlarının yatırımcılara sunduğu avantajlar, beraberinde getirdiği riskler yer almaktadır.

Bedelli Sermaye Artırımının Avantajları ve Riskleri

Bedelli sermaye artırımı, şirketler için olduğu kadar yatırımcılar için de son derece cazip avantajlara sahiptir. Öne çıkan avantajlarını şöyle sıralamak mümkündür:

• Büyüme Potansiyeli: Şirket, bedelli artırım sayesinde elde ettiği kaynakları, yeni yatırımlara ya da borçların azaltılmasına yönlendirmektedir. Bu durum, şirket değerini artırdığı için hissedarların da elinin kuvvetlenmesini sağlamaktadır.

• Yüksek Getiri İmkânı: Hisse senetlerinin performansı artarsa yatırımcılar, daha fazla sermaye kazancı elde edebilir.

• Daha Güçlü Finansal Yapı: Bedelli sermaye artırımı, şirketin ekonomik büyümesini iyileştirerek olası riskleri azaltmaktadır. Böylelikle kavuşulan finansal yapı, yatırımcıya güven vermektedir.

• Hisse Senedi Likiditesinin Artması: Yeni hisselerin piyasaya sürülmesi, işlem hacmini artırarak likiditeyi yükseltmektedir. Bu sayede hissedarlar, aradıkları cazip yatırım sahnesini bulmaktadırlar.

Bedelli sermaye artırımı, şirketler ve yatırımcılar için birçok fırsat sunsa da dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi gereken bazı riskler de barındırmaktadır. Aşağıda, bu riskleri detaylı şekilde inceleyebilirsiniz.

• Hisse Değerinin Zayıflaması: Yeni hisselerin piyasaya sunulması, hisse başına düşen şirket değerinin azalmasına neden olabilir. Bu durum, kısa vadede mevcut hissedarların zarar görmesine yol açabilir.

• Rüçhan Hakkını Kullanmama Durumu: Hissedarlar, bedelli artırıma katılmazsa bu hak, yeni yatırımcılara devredileceğinden şirketteki sahiplik oranı azalmaktadır. Gelecekteki kâr paylaşımı göz önünde bulundurulduğunda bu durum, yatırımcılar için tatmin etmeyen ve olumsuz bir sonuç ortaya çıkabilir.

• Yatırım Maliyeti: Bedelli sermaye artırımında yatırımcıların yeni hisse almak için ek sermaye yatırması gerekmektedir. Küçük hissedarlar, böyle bir süreçte beklenmedik finansal yüklerle karşılaşabilir.

• Beklenen Sonuçların Gerçekleşmemesi: Şirketin artırımla hedeflediği finansal iyileştirmeler ve büyüme planları gerçekleşmezse hissedarlar, ek risklerle karşı karşıya kalabilir.

Bedelsiz Sermaye Artırımının Avantajları ve Riskleri

Hissedarlar için bedelsiz sermaye artırımının pek çok avantajı bulunmaktadır. Yatırımcılar açısından bu artırım yönteminin başlıca faydaları, şu şekilde sıralanabilir:

• Portföy Değerinin Artışı: Bu yöntemde, mevcut hissedarlara bedelsiz olarak yeni hisse senetleri verilmektedir. Eğer şirketin performansı olumlu devam ederse yatırımcıların portföy değeri zamanla artabilir. 

• Toplam Mülkiyet Payının Korunması: Hissedarlar, yeni hisse senetlerini bedelsiz aldıkları için şirketteki toplam mülkiyet paylarını korurlar ve hatta artırabilirler. 

• Likidite Artışı: Piyasada işlem gören hisse miktarı arttığından, yatırımcılar, hisselerini kolayca alıp satabilirler. Bu durum, daha esnek yatırım fırsatları sunmaktadır. 

• Temettü Geliri Potansiyeli: Şirket, kâr dağıtımı politikalarını artırarak hissedarlara ek gelir sağlayabilir. Yeni hisse senetlerinin temettü hakkı da yatırımcı için ekstra kazanç anlamına gelmektedir.

Bedelsiz sermaye artırımı yöntemi, pek çok açıdan yatırımcıya fayda sunsa da bazı risklerin de olduğunu belirtmek gerekmektedir. Riskler ise şöyle sıralanmaktadır:

• Hisse Fiyatında Düşüş: Artırım sonrasında hisse senetlerinin toplam piyasa değeri değişmese de birim başına fiyatı düşebilir. Bu durum, kısa vadede kayıplara yol açabilir.

• Piyasa Dalgalanması: Bedelsiz artırımla piyasadaki hisse sayısının artması, fiyatlarda geçici dalgalanmalara neden olabilir.

• Uzun Vadeli Getiri Beklentisi: Bedelsiz sermaye artırımı, kısa vadede büyük kazançlar sağlamaz. Ancak uzun vadeli bir yatırım stratejisiyle avantajlı hâle gelmektedir.

Ekonomistlerin yatırımda riski düşürmek için önerdiği “zararı durdur” kavramı hakkındaki Stop Loss Nedir? yazımızı ve verimli şekilde birikim yapabilmek için ekonomistlerin önerdiği 50-30-20 Kuralı hakkındaki  yazımızı da kaçırmayın!