Kitle Fonlaması Nedir?

Kitle fonlaması, temelde bir fikri veya projeyi gerçekleştirmek üzere, geniş bir yatırımcı kitlesinden internet aracılığıyla fon toplama pratiğidir. Bu yöntem, girişimciler ve küçük ile orta büyüklükteki işletmeler için, sermaye piyasaları veya bankacılık sistemleri gibi geleneksel yolların dışında, kritik finansman desteğine ulaşmanın kapılarını aralar. Kitle fonlamasının çekiciliği, sadece finansal bir ihtiyaçtan çok daha fazlasını sunmasıdır; aynı zamanda bir topluluk oluşturma ve projenin erken aşamalarında geri bildirim alma fırsatı da verir.

Bu yazımızda, paya dayalı kitle fonlaması, borçlanmaya dayalı kitle fonlaması ve kitle fonlaması platformları hakkında bilgilendirici içerikler sunarken, kitle fonlama tebliği gibi önemli yasal düzenlemelere de değineceğiz. Bu finansman yönteminin avantajlarından, dezavantajlarından ve karşılaşılabilecek risklerden bahsedeceğiz. 

Yatırımcıların ve girişimcilerin yol haritası niteliğindeki bu rehber, kitle fonlamasının nasıl yapıldığından, kimlerin bu yöntemle fonlama yapamayacağına kadar geniş bir yelpazeyi kapsayacak. Haydi başlayalım!

Kitle Fonlaması Türleri

Kitle fonlamasının iki türü bulunmaktadır:

• Paya Dayalı Kitle Fonlaması (PDKF)

• Borçlanmaya Dayalı Kitle Fonlaması (BDKF)

Paya Dayalı Kitle Fonlaması (PDKF)

Paya Dayalı Kitle Fonlaması, yatırımcılara projeye pay karşılığında yatırım yapma imkanı sunar. Bu modelde, yatırımcılar, projenin gelecekteki kazancından pay almayı hedefleyerek fon sağlarlar. Başka bir deyişle, yatırımcılar projeye finansal destek vererek karşılığında şirketin bir parçası olurlar. Bu tür, özellikle startup'lar ve büyüme potansiyeli yüksek işletmeler için cazip bir finansman yoludur.

Borçlanmaya Dayalı Kitle Fonlaması (BDKF)

Borçlanmaya Dayalı Kitle Fonlaması nedir? Bu kitle fonlama türü ise, girişimcilerin ve işletmelerin yatırımcılardan borç alarak fon topladığı bir modeldir. Bu yöntemde, yatırımcılar belirli bir faiz oranı üzerinden paralarını girişimcilere ödünç verir ve belirlenen süre sonunda ana paralarıyla birlikte faizlerini geri alırlar. 

PDKF ve BDKF Farkları

Paya Dayalı ve Borçlanmaya Dayalı Kitle Fonlaması arasındaki temel fark, yatırımcının projeye olan katılım şeklidir. PDKF'de yatırımcılar projenin potansiyel başarısına ortak olurken, BDKF'de yatırımcılar sabit bir getiri elde etmeyi hedefler. Her iki model de farklı yatırımcı profilleri ve finansman ihtiyaçları için uygun çözümler sunar.

Kitle fonlamasının bu türleri, girişimcilerin ve işletmelerin finansman bulma şeklini dönüştürmüş, daha geniş bir yatırımcı kitlesine erişim sağlamalarına olanak tanımıştır. 

Kitle Fonlaması Tebliği

Kitlesel fonlama faaliyetlerin düzenlenmesi ve şeffaflığın sağlanması amacıyla, Sermaye Piyasası Kanunu ve Kitle Fonlaması Tebliği kritik bir role sahiptir. Paya dayalı ve borçlanmaya dayalı kitle fonlama, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ve III-35/A.2 sayılı Kitle Fonlaması Tebliği kapsamında düzenlenerek, bu faaliyetlerin temel kuralları belirlenmiştir.

Bu düzenlemeler, kitle fonlama platformlarının işleyişi, yatırımcıların korunması ve projelerin değerlendirilmesi gibi önemli konularda yol gösterici olmuştur. Diğer taraftan, ödül ya da bağış temelli kitle fonlama gibi diğer türler, Sermaye Piyasası Kurulu'nun gözetimi dışında kalarak, daha farklı bir çerçevede işlemektedir. 

Kitle fonlaması tebliği, sektörün sağlıklı bir şekilde büyümesini destekleyen yasal bir altyapı sunarak, hem yatırımcılar hem de proje sahipleri için güvenilir bir ortam oluşturmayı amaçlar.

Kitle Fonlaması Paydaşları

Kitle fonlama paydaşları üçe ayrılır:

1. Girişimciler/girişim şirketleri

2. Yatırımcılar/halk

3. Kitle fonlama platformları

Kitle fonlama sürecinin merkezinde, yenilikçi bir fikri ya da projeyi hayata geçirmek isteyen girişimciler veya girişim şirketleri bulunur. Girişimciler, vizyonlarını paylaşarak geniş bir yatırımcı kitlesinden destek ararlar. 

Destekçiler, yatırım yaparak projelerin gerçekleşmesine katkıda bulunan yatırımcılar, yani halk olur ve sayıları oldukça fazla olabilir. 

Bu aşamada kitle fonlama platformları devreye girer; girişimciler ile yatırımcıları, güvenli ve şeffaf bir çevrimiçi ortamda bir araya getirirler. Bu platformlar, projelerin sergilenmesi, yatırım yapılması ve fonların toplanması gibi süreçlerde kritik bir role sahip olup, kitle fonlamasının temel taşını oluştururlar.

Kısacası, kitle fonlaması; girişimciler, halk ve platformlar olmak üzere üç ana paydaştan gücünü alır ve bu sinerji, fikirlerin gerçeğe dönüşümünü mümkün kılar.

Kitle Fonlaması Nasıl Yapılır?

Kitle fonlaması sürecinde temelde, bir girişimci veya girişim şirketi, projelerini hayata geçirebilmek için kitle fonlama platformlarına başvurur. Platform, projeyi değerlendirir ve uygun görülmesi halinde kampanyayı yayınlar. Yatırımcılar, bu platformlar aracılığıyla ilgilendikleri projelere fon sağlayabilir.

Özellikle paya dayalı kitle fonlaması sürecinde, kampanyanın sona ermesinden sonra önemli adımlar atılır. Tebliğ hükümlerine göre, kampanyanın bitimini takiben 90 gün içinde girişimcinin bir anonim şirket kurması gerekir. Bu anonim şirket kurulduktan sonra, toplanan fonlar, girişimcinin emanet yetkilisi nezdinde açtığı hesaptan yeni kurulan şirketin hesabına transfer edilir. 

Eğer fonlama paya dayalı olarak gerçekleştirilmişse, şirketin ticaret siciline kaydının tamamlanmasından itibaren en fazla 30 iş günü içerisinde, toplanan fon miktarı kadar sermaye artırımı yapılması zorunludur.

Kimler Kitle Fonlaması Yapamaz?

Kitle fonlama sistemi birçok girişimcinin hayallerini gerçekleştirmek için başvurduğu yenilikçi ve etkileyici bir finansman yöntemi olsa da, bu fırsattan faydalanamayacak bazı kurum ve şahıslar vardır. Özellikle, halka açık ortaklıklar ve bu ortaklıkların önemli etkiye sahip olduğu şirketler, paya dayalı kitle fonlaması (PDKF) veya borçlanmaya dayalı kitle fonlaması (BDKF) yoluyla kitle fonlama platformlarına başvuruda bulunamazlar. 

Ayrıca, platforma başvuru tarihi itibarıyla henüz itfa edilmemiş borçlanma aracı bulunan ihraççılar ve bu ihraççıların önemli etkiye sahip ortakları da BDKF aracılığıyla fon toplama şansına sahip değildir. Bu kısıtlamalar, kitle fonlamasının şeffaflığı ve güvenilirliğini korumayı amaçlar. Aynı zamanda da yatırımcıların korunmasını sağlar.

Kitle Fonlamasının Avantajları

Geleneksel finansman yöntemlerinin aksine, kitle fonlaması sistemi, projeleri geniş bir yatırımcı kitlesine ulaştırma ve bu süreçte önemli ölçüde daha az maliyet ve zahmetle fon toplama imkanı sunar. 

Özellikle halka açık ortaklık ve ihraççı tanımı dışında kalan fon talep edenler için, Sermaye Piyasası Mevzuatı’nda öngörülen birçok yükümlülükten muaf tutulmaları, bu yöntemi cazip kılar. İzahname hazırlama, bağımsız denetim gereklilikleri gibi prosedürler olmadan, daha hızlı ve etkin bir şekilde fon toplanabilmektedir.

Ayrıca, kitle fonlama platformları için belirlenen asgari sermaye şartı ve sermaye sınırlamaları, geleneksel bankacılık sistemine kıyasla daha esnektir. Bu durum, piyasaya giriş engellerini azaltarak yeni platformların kurulmasını ve dolayısıyla girişimciler ile yatırımcılar için daha fazla seçenek sunulmasını sağlar. 

Kitle Fonlamasının Dezavantajları Var Mı?

Kitle fonlamasının birçok avantajı olmasına karşın, bazı dezavantajlar ve zorluklar da bulunmaktadır. Öncelikle bu yöntemle toplanan fonlar, teşkilatlanmış piyasalarda işlem görmediği için, payların ve borçlanma araçlarının objektif piyasa değerlerinin belirlenmesi güçtür. 

İkinci olarak kitle fonlaması yoluyla ihraç edilen menkul kıymetler için oluşturulan ikincil piyasa, sınırlı sayıda ihraç ve yüksek işlem maliyetleri nedeniyle kısıtlı kalabilir. Kitle fonlamasıyla fon toplayan kişi veya kurumlar, halka açık şirketler kadar deneyimli olmayabilir. Bu da fon yönetimi ve kullanımında aksaklıklara sebep olabilir.

Ancak bu noktada kitle fonlama platformları devreye girerek deneyim ve rehberliklerini sunar. Bunun yanında piyasa değerinin belirlenmesi konusunda da bilgi birikimleriyle hem girişimciler, hem de yatırımcılar için objektif bir kılavuzluk sağlarlar.

Ayrıca yatırımcılar için bir diğer risk, bu yöntemle fon toplayanların daha esnek denetlenmesi sonucu hukuka aykırı menfaat temini riskinin artmasıdır. Bununla birlikte, kitle fonlaması yoluyla toplanan fonlar karşılığında çıkarılacak payların ve borçlanma araçlarının Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) nezdinde elektronik ortamda kayden oluşturulması ve bunlara ilişkin hakların takibi zorunlu kılınmıştır. Bu da yatırımların güvenli bir şekilde saklanmasına yardımcı olmaktadır. 

Kitle Fonlama Platformları

Kitle fonlama platformları, girişimcilerin ve yatırımcıların bir araya gelerek projeler için fon toplamasına olanak tanıyan çevrimiçi aracılık hizmetleridir. Bu platformlar, paya dayalı kitle fonlaması (PDKF) ve borçlanmaya dayalı kitle fonlaması (BDKF) faaliyetlerine aracılık ederek, projelerin gerçekleştirilmesi için gerekli sermayenin toplanmasında kritik bir role sahip olur. 

Kitle fonlama platformu olabilmek için anonim şirket türünde kurulmuş olmak ve ticaret unvanında "Kitle Fonlama Platformu" ibaresine yer vermek gerekmektedir. Ayrıca, bu platformların işleyişi ve kuruluşu, kitle fonlamasına dair tebliğlerde belirlenen asgari sermaye şartı, payların niteliği ve platformun kurucu ve yöneticilerine ilişkin özel şartlara tabidir.

Platformların (SPK) tarafından resmi olarak listeye alınabilmesi için gerekli teknik altyapıyı kurmuş olmaları, ilgili birimleri oluşturmuş olmaları ve gerekli sözleşmeleri imzalamış olmaları şarttır. Bu süreç, platformların ve üzerindeki projelerin güvenilirliğini ve şeffaflığını artırırken, yatırımcıların güvenini kazanmalarına yardımcı olur. 

Kitle fonlama platformları, ayrıca düzenli olarak SPK'ya raporlama yapmak ve finansal durumları ile faaliyet raporlarını kamuoyu ile paylaşmakla yükümlüdür. Bu şeffaflık, kitle fonlamasının sağlıklı bir şekilde işlemesini ve sektörün gelişimini destekler.

Yatırım Dünyasının Yeni Değeri: valÜ Türkiye

Yatırım dünyasına taze bir soluk getiren valÜ Türkiye, yenilikçi ve sürdürülebilir projelerin keşfedilmesine ve bunlara yatırım yapılmasına aracı olan bir kitle fonlama platformudur. valÜ, SPK onayı ve Takasbank entegrasyonu sayesinde, yatırımcılara yasal bir çerçevede ve güvenilir bir ortamda yatırım yapma fırsatı sunuyor. 

valÜ platformu, kitle fonlamasının avantajlarını kullanarak, hem yatırımcılara hem de proje sahiplerine kazançlı bir deneyim vaat ediyor. Türkiye'deki girişimcilik ekosistemini destekleyen platform, yatırım yapmak isteyenler için çeşitli projeleri bir araya getirerek, yatırımcıların portföylerini çeşitlendirmelerine ve potansiyel büyüme fırsatlarından yararlanmalarına olanak tanıyor.

Siz de valÜ platformundaki projeleri incelemek ve yatırım yapmak için tıklayın!