Katılım Endeksi Nedir? BİST Katılım Endeksi Türleri

Günümüz dünyasında yatırım araçları konusunda pek çok seçenek mevcuttur. Yatırım kararları belirleyici faktörler herkes için değişkenlik gösterir. Beklentilerimiz, hedeflerimiz ve risk alma isteğimiz kadar yaşam tarzımız da tercih ettiğimiz yatırım modelleri ve araçları üzerinde büyük rol oynar. Bu bağlamda, Katılım Endeksleri, İslami prensiplere uygun hisse senedi yatırımı yapmak isteyen yatırımcılar için önemli bir alternatif sunar.

Borsa İstanbul'da yer alan Katılım Endeksleri, İslami finans ilkelerine uygun hisse senetlerinden oluşur. Bu yazımızda, katılım endeksi kriterleri ve Borsa İstanbul katılım endeksi türleri hakkında ayrıntılı bilgiler sunacağız. Yatırımlarınızı daha bilinçli bir şekilde yönlendirmek ve katılım endeksleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için bu yazıyı kaçırmayın!

Katılım Endeksi Ne Demek?

Katılım Endeksi, Borsa İstanbul'da (BIST) işlem gören, İslami finans prensiplerine uygun şirketlerin hisse senetlerinden oluşan bir borsa endeksidir. Bu endeks, faizsiz yatırım ve katılım bankacılığı prensiplerine uygun olarak belirlenmiş hisse senetlerini içerir. Diğer borsa endekslerinden farklı olarak, katılım endeksinde yer alan şirketler İslami finans ilkelerine uygun faaliyet göstermektedir.

Katılım endeksi nedir sorusuna cevap ararken, bu endeksin nasıl çalıştığını ve hangi kriterlere göre belirlendiğini anlamak önemlidir. Katılım endeksi içinde yer alan şirketler, helal iş modellerine sahiptir. Bu nedenle faiz gibi İslami kriterlerle çelişen finansal araçları kullanmazlar. Katılım endeksinde yer alan sektörlere örnek olarak gayrimenkul, perakende, inşaat, teknoloji ve gıda gibi çeşitli sektörler verilebilir. Borsa İstanbul, yatırımcılara bu endeks aracılığıyla piyasaları İslami finans ilkelerine göre takip etme ve değerlendirme imkanı sunar.

Katılım Endeksi Neye Göre Belirlenir?

Katılım endeksi, belirli kriterler ve prensipler doğrultusunda oluşturulmaktadır. Borsa katılım endeksi nedir sorusuna yanıt ararken, bu endeksin belirlenme sürecinde hangi faktörlerin göz önünde bulundurulduğunu anlamak önemlidir. Katılım endeksi neye göre belirlenir sorusuna yanıt vermek için, öncelikle hangi şirketlerin bu endekste yer alabileceğini ve bu şirketlerin nasıl seçildiğini açıklamak gerekir.

Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) bünyesinde faaliyet gösteren Danışma Kurulu, katılım endeksi uygunluk kriterlerinin belirlenmesinde ve uygulanmasında önemli bir rol oynar. Bu kurul, "Pay Senedi İhracı ve Alım-Satımı Standardı" ve bu standardın pratik uygulamalarını detaylandıran rehberlere sahiptir. 

Şirketlerin bu standartlara ne derece uyduğunu değerlendirmek için "Katılım Finans İlkeleri Bilgi Formu" kullanılır. Bu form aracılığıyla yapılan değerlendirme, şirketlerin katılım endeksinde yer alıp almayacağını belirler.

Katılım Endeksi Kriterleri

Katılım endeksinde yer alacak şirketlerin, İslami değerlere aykırı sektörlerde faaliyet göstermemesi gerekmektedir. Şirketlerin esas sözleşmelerinde aşağıdaki faaliyetlerin yer almaması zorunludur:

• Alkollü içki üretim ve ticareti

• Tıbbi amaçlar dışında uyuşturucu maddelerin üretim ve ticareti

• Kumar ve benzeri faaliyetler

• Domuz ve mamullerinin üretim ve ticareti

• Faizli finans işlemleri

• Para ve para hükmündeki varlıklar arasında yapılan vadeli işlemler

• Ahlaka ve İslami değerlere aykırı yayıncılık

• İslami değerlere uygun olmayan eğlence, otelcilik gibi faaliyetler

• Çevreye ve canlılara büyük zararı olan faaliyetler

• İnsan fıtratını değiştirmeye yönelik biyolojik/genetik faaliyetler

• Sağlığa zararlı tütün ürünleri üretim ve ticareti

Finansal Oranlar: Katılım endeksine dahil edilecek şirketlerin finansal yapıları da belirleyici bir faktördür. Bu şirketler, belirli finansal oranları karşılamak zorundadır. 

Şirketlerin finansal uygunluğu değerlendirilirken üç ana oran dikkate alınır:

• Toplam faizli kredilerin piyasa değerine oranı: Bu oran %33'ü aşmamalıdır.

• Faiz getirili nakit ve menkul kıymetlerin piyasa değerine oranı: Bu oran da %33'ü geçmemelidir.

• Haram kabul edilen faaliyetlerden elde edilen gelirlerin toplam gelirlerine oranı: Bu oran %5'i aşmamalıdır.

Katılım Endeksi Uygun Değil Ne Demek?

Esas sözleşmelerine göre yukarıda belirttiğimiz alanlarda faaliyet gösteren şirketler, katılım endeksi kapsamı dışında bırakılır. Katılım endeksi kriterlerinin ilk aşamasında bu şirketler elenir. 

İkinci aşamada bu faaliyet alanlarının dışındaki şirketlerin değerlendirilmesi başlar. Finansal yapıları incelenen şirketler arasında yukarıda belirtilen oranları aşan şirketler de aynı şekilde katılım endeksine dahil edilmez.

“Katılım endeksine uygun değil” cümlesi kısaca, bir şirketin faaliyetlerinin veya finansal yapısının İslami iktisat teamüllerine uygun olmadığını ifade eder.

BİST Katılım Endeksi Türleri

Borsa İstanbul'da işlem gören katılım endeksleri, çeşitli alt kırılımlara sahiptir ve her biri farklı yatırım ihtiyaçlarına hitap eder. İşte bu endekslerin türleri:

1. BIST Katılım Tüm Endeksi (XKTUM)

Katılım endekslerini oluşturan tüm şirketlerin payları BIST Katılım Tüm Endeksi'ni oluşturur. Bu endeks, katılım finans prensiplerine uygun olarak faaliyet gösteren tüm şirketleri kapsar. Yatırımcılar, geniş bir yelpazede katılım finans ilkelerine uygun şirketlere yatırım yapma imkanı bulur.

2. BIST Katılım 100 Endeksi (XK100)

XK100, BIST Katılım Tüm Endeksi kapsamındaki şirketler arasında, işlem hacmi ve fiili dolaşımdaki paylarının piyasa değeri en yüksek 100 şirket hissesinden oluşur. Bu endeks, büyük ölçekli ve likiditesi yüksek şirketlere yatırım yapmak isteyenler için uygundur.

3. BIST Katılım 50 Endeksi (XK050)

XK050, BIST Katılım Tüm Endeksi kapsamındaki şirketler arasından, işlem hacmi ve fiili dolaşımdaki paylarının piyasa değeri en yüksek 50 şirket hissesini içerir. 

4. BIST Katılım 30 Endeksi (XK030)

XK030, BIST Katılım Tüm Endeksi'ndeki şirketler arasından, en değerli 30 şirketin hisse senetlerinden oluşur. Katılım 30 Endeksi, en yüksek piyasa değerine sahip şirketleri barındırır. Genellikle büyük ölçekli, güçlü finansal yapıya sahip şirketlere yatırım yapmayı düşünen yatırımcılar için çekici bir seçenektir.

5. BIST Katılım Sürdürülebilirlik Endeksi (XSRDK)

Katılım finans prensiplerine ek olarak sürdürülebilirlik kriterlerini de göz önünde bulunduran şirketlerin yer aldığı bu endeks, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) kriterlerine uyumlu şirketlere yatırım yapmak isteyenler için oluşturulmuştur. BIST Katılım Sürdürülebilirlik Endeksi, hem katılım hem de sürdürülebilirlik temalarını bir arada değerlendiren yatırımcılara hitap eder.

6. BIST Katılım Temettü Endeksi (XKTMT)

XKTMT endeksi, katılım finans prensiplerine uygun olup aynı zamanda düzenli temettü ödemesi yapan şirketlerin hisselerinden oluşur. Yatırımcılar, bu endeks aracılığıyla hem katılım ilkelerine uygun hem de temettü verimliliği yüksek şirketlere yatırım yapma fırsatı bulur.

Katılım endeksi türleri, farklı yatırımcı profillerine hitap eden çeşitli seçenekler sunar. Her bir endeks, belirli kriterlere göre seçilmiş şirketlerden oluşur ve yatırımcıların etik finans prensiplerine uygun, güvenilir ve çeşitli yatırım araçlarına erişimini sağlar. 

valÜ ile Geleceğin Büyük Şirketlerinin Hisselerine Yatırım Yapın!

valÜ Türkiye, büyüme potansiyelini kanıtlamış girişimlere istediğiniz bütçeyle yatırım yapma fırsatı sunan SPK lisanslı bir  kitle fonlama platformudur.

valÜ platformu, kitle fonlamasının avantajlarını kullanarak girişimcilere şirketlerinin büyüme hedeflerini gerçekleştirme imkanı sağlarken, yatırımcılara ise bu şirketlere çok erken safhalarda yatırım yapma fırsatı  sunar.

Yatırımcılar, bu girişimlerin büyüme hedeflerini gerçekleştirmeleri durumunda erkenden sahip oldukları hisselerden ciddi gelirler elde etme fırsatı yakalayabilirler.

valÜ platformunda yer alan aktif projeleri incelemek ve geleceğin şirketlerine ortak olmak için buraya tıklayın!

Katılım Endeksi Hissesi Nasıl Alınır?

Katılım endeksine uygun hisse senedi alım-satım işlemlerinizi tüm yetkili aracı kuruluşlar üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. İşte katılım endeksi hissesi almak için atmanız gereken adımlar:

1. Aracı Kurum Seçimi

Öncelikle, katılım endeksi hisse senetleri alım-satımı yapabilmek için bir aracı kurum seçmeniz gerekmektedir. Bankalar veya bağımsız aracı kurumlar bu işlemler için hizmet vermektedir. Seçtiğiniz aracı kurumun SPK tarafından yetkilendirilmiş olmasına dikkat etmelisiniz.

2. Yatırım Hesabı Açma

Aracı kurumu seçtikten sonra, o kurumda bir yatırım hesabı açmanız gerekecek. Bu işlemi, seçtiğiniz aracı kurumun web sitesi veya mobil uygulaması üzerinden kolayca gerçekleştirebilirsiniz.

3. Hesaba Para Yatırma

Yatırım hesabınızı açtıktan sonra, alım-satım işlemleri yapmak için hesabınıza para yatırmanız gerekecek. Yatırım hesabınıza banka havalesi veya EFT gibi yöntemlerle hızlıca para transfer edebilirsiniz.

4. Hisse Senedi Araştırması ve Seçimi

Hisse seçimi için yukarıda özelliklerini açıkladığımız BİST katılım endeksi türlerine göz atarak başlayabilirsiniz  Bu şirketlerin finansal durumlarını, performanslarını ve sektörel konumlarını değerlendirerek yatırım kararlarınızı şekillendirebilirsiniz. Borsa İstanbul’un resmi internet sitesi veya aracı kurumların sunduğu analiz raporları bu konuda yardımcı olabilir.

5. Alım Emri Verme

Yatırım yapmaya karar verdiğiniz katılım endeksi hisse senetleri için aracı kurumunuz aracılığıyla alım emri vermelisiniz. Alım emri verirken hisse senedinin kodunu, almak istediğiniz lot sayısını ve alış fiyatını belirlemeniz gerekir. İsterseniz o anki güncel fiyattan hemen gerçekleşecek, isterseniz belirlediğiniz fiyata gelmesi halinde gerçekleşecek bir alım emri verebilirsiniz.

6. Hisse Senedi Takibi ve Satış

Hisse senedi alımınızı gerçekleştirdikten sonra, yatırımınızı düzenli olarak takip etmelisiniz. Hisse senedinin performansını, piyasa koşullarını ve şirket haberlerini göz önünde bulundurarak, gerektiğinde satış emri vererek kâr veya zarar durumuna göre pozisyonunuzu kapatabilirsiniz.

Bu yazımızla, "Borsa katılım endeksi nedir?", "BİST katılım endeksi türleri nelerdir?" ve "Katılım endeksi hissesi nasıl alınır?" gibi katılım endeksi hakkında merak ettiğiniz soruların cevabını aldınız. Artık bu doğrultuda stratejilerinizi daha bilinçli bir şekilde oluşturarak yatırımlarınıza başlayabilirsiniz. Başarılar dileriz! 

2024 yılında makul  bütçelerle yatırım yapabileceğiniz yatırım araçlarını keşfetmek için Küçük Yatırımcı Neye Yatırım Yapmalı? (2024) ve Az Parayla Yatırım Yapmak (2024) yazılarımızı  da kaçırmayın!