Finans Terimleri Sözlüğü | Finans 101 (2024)

A

Altcoin

Altcoin, Bitcoin haricindeki tüm kripto para birimlerini ifade eden genel bir terimdir ve bu kapsamda, piyasada bulunan binlerce dijital paranın her biri altcoin kategorisine girer.

Amortisman

Amortisman, bir varlığın kullanım ömrü boyunca yaşadığı aşınma ve yıpranma nedeniyle değerindeki düşüşü ifade eder ve şirketlerin mali raporlamaları ile vergi yükümlülüklerinde kritik bir rol oynar.

Ana Para

Ana para, yatırım veya kredi işlemlerinde faiz hesaplamalarının temelini oluşturan, başlangıçta yatırılan veya borç alınan para miktarını ifade eder.

Anonim Şirket

Anonim şirket, esas sermayesi belirli paylara bölünmüş, borçlarından dolayı yalnızca malvarlığı ile sorumlu olan ve ortakların yalnızca taahhüt ettikleri sermaye miktarına kadar sorumlu oldukları bir şirket türüdür. Kurulabilmeleri için en az beş pay sahibi gerekmekte ve bu pay sahipleri gerçek ya da tüzel kişiler olabilir.

Arbitraj

Arbitraj, yatırımcıların farklı piyasalarda veya platformlarda oluşan fiyat farklılıklarından yararlanarak, aynı varlığı eş zamanlı olarak alıp satmaları suretiyle risk almadan kâr elde etmelerini sağlayan bir finans stratejisidir.

Aracı Kurum

Aracı kurum, yatırım işlemlerini yürütmek üzere Sermaye Piyasası Kurulu'ndan yetki almış ve müşterilerine çeşitli finansal araçlarda alım-satım hizmeti sunan anonim ortaklıklar olarak tanımlanır.

Arz Eğrisi

Arz eğrisi, bir malın piyasadaki miktarı ile o malın fiyatı arasındaki ilişkiyi gösterir. Teknolojik gelişmeler ve üretim maliyetlerindeki düşüşler arz eğrisini sağa doğru kaydırarak daha fazla ürünün daha düşük fiyatlarla sunulmasını sağlar. Buna karşın maliyet artışları eğriyi sola kaydırır, bu da daha az ürünün daha yüksek fiyatlarla piyasada yer almasına neden olur.

B

Bitcoin (BTC)

Bitcoin, 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından yayımlanan "Kişiden Kişiye Elektronik Para Sistemi" başlıklı makale ile tanıtılan, merkeziyetsiz bir kripto para birimidir ve işlemleri, herhangi bir merkezi otoriteye gerek kalmadan yöneten blok zinciri teknolojisi üzerine kuruludur.

Borsa

Borsa, alıcı ve satıcıların buluştuğu, halka açık şirketlerin hisse senetlerinin alınıp satıldığı finansal bir pazardır. Şirketler, hisse satışı yoluyla operasyonlarını finanse ederken, bireysel yatırımcılar da bu platform üzerinden yatırımlarını değerlendirerek kâr elde etme fırsatı bulur.

D

Deflasyon

Deflasyon, mal ve hizmet fiyatlarının sürekli olarak düşmesiyle karakterize edilen bir ekonomik durumdur. Enflasyonun tam tersini ifade eder. Bu süreç sırasında ulusal gelir, üretim ve istihdam seviyeleri de azalır. Deflasyon sırasında, para biriminin satın alma gücü zamanla artar.

E

Emtia

Emtia, ticarete konu olan altın, gümüş, petrol, doğal gaz, bakır, pamuk, mısır, buğday, şeker ve kahve gibi malların genel adıdır. Bu malların alım ve satımının yapıldığı piyasaya ise Emtia Borsası denir.

Endeks

Endeks, bir grup hisse senedinin ya da varlığın performansını izlemenin standartlaştırılmış bir yoludur. Yatırımın getirisini takip etmenin yanı sıra yatırımın yeterli getiri sağlayıp sağlamadığını anlamanın temel yöntemlerinden biridir.

Enflasyon

Enflasyon, bir ülkedeki fiyatların genel seviyesinin sürekli olarak artması ve buna bağlı olarak paranın satın alma gücünün azalması durumunu ifade eder.

F

Finansal Okuryazarlık

Finansal okuryazarlık, bireylerin finansal kaynaklarını doğru ve etkili bir şekilde yönetmeleri için gerekli bilgi birikimi ve becerilere sahip olmalarını ifade eder. Bu yetkinlik, kişisel bütçe planlaması, borç yönetimi, tasarruf stratejileri ve yatırım kararları gibi temel finansal işlemleri kapsar. 

Forex (Foreign Exchange)

Foreks, "Foreign Exchange" teriminin kısaltması olup, küresel döviz piyasalarında yapılan alım satım işlemlerini ifade eder. Dünyanın en hızlı hareket eden ve en likit piyasası olarak bilinen bu alanda, yatırımcılar farklı para birimleri arasındaki kur farklarından yararlanarak kâr elde etmeyi hedefler.

G

Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO)

Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı, emlak sektöründe faaliyet gösteren ve gayrimenkul inşa eden, satın alan ve bu varlıkları geliştirmek veya kiralayarak gelir elde etmeyi amaçlayan şirketler topluluğudur. Bu ortaklıklar, inşaat veya satın alma faaliyetleri için gerekli fonları sağlar ve elde edilen geliri mali yıl sonunda hissedarlarına dağıtır.

H

Halka Arz

Halka arz, bir şirketin menkul kıymetlerini veya hisselerini ilk kez genel yatırımcı kitlesine satışa sunmasıdır. bu, şirketin borsada işlem görmeye başlamasını ve bu yolla fon toplamasını sağlar. Böylece, halka arz edilen şirketin hisseleri serbest piyasada alınıp satılabilir hale gelir.

Hazine Bonosu

Hazine bonosu, genellikle devletler tarafından çıkarılan, genellikle bir yıldan kısa vadeli borçlanma aracıdır. Yatırımcılara belirlenen süre sonunda ana parayı ve sabit bir faiz getirisi ödeme taahhüdünde bulunur. Bu bonolar, hükümetin likidite ihtiyaçlarını karşılamak ve kısa vadeli finansman sağlamak için kullanılır.

Hedge

Hedge, finans dünyasında yatırım risklerini azaltma stratejileri için kullanılan bir terimdir. Yatırımcıların piyasa dalgalanmalarına karşı korunmalarını sağlayarak, bir pozisyonunu tersine çevirerek veya açığa satış yaparak olası kayıpları dengelemelerine imkan tanır. Hedge işlemleri, piyasadaki beklenmedik hareketler karşısında yatırımcının portföy değerini korumasına yardımcı olur.

Hisse Senedi

Hisse senedi, şirketin sermayesini temsil eden ve sahibine şirket kârından pay alma, şirket yönetiminde söz sahibi olma gibi haklar verebilen mali bir enstrümandır. Bu belgeler, yatırımcılara, şirketin değer kazanmasından ve elde ettiği kârdan pay alma imkânı sağlayarak, borsada işlem görürler.

K

Kaldıraç

Kaldıraç, yatırımcıların daha az sermaye ile daha büyük işlem hacmi oluşturmasına olanak tanıyan, borçlanarak yatırım yapma yöntemidir. Bu, potansiyel kârları artırabilirken, aynı oranda riskleri de artıracaktır.

Kâr Realizasyonu

Kâr realizasyonu, yatırımcıların belirli bir hedefe veya piyasadaki önemli bir dönüm noktasına ulaştığında, yatırımdan elde edilen kârın bir kısmını ya da tamamını realize ederek nakde çevirmeleri sürecidir.

Kısa (Short) Pozisyon - Açığa Satış 

Kısa pozisyon veya açığa satış, yatırımcının bir varlığı satıp fiyatının düşmesini bekledikten sonra daha düşük bir fiyattan geri almayı planladığı yatırım stratejisidir. Bu yaklaşım, varlığın değerinde beklenen düşüşten kâr elde etme amacını taşır.

Kitle Fonlama

Borsa sözlüğümüzde sıradaki terim olan kitle fonlaması, yatırımcılara büyük fırsatlar sunarak, yüksek potansiyelli girişimlere erken aşamada erişim imkanı tanımaktadır. Bu model, bireylerin 100 TL gibi küçük miktarlarda sermaye ile girişim şirketlerine yatırım yapmalarını ve bu şirketlerin büyümesine ortak olmalarını sağlar. 

Kitle fonlaması platformları aracılığıyla yapılan bu yatırımlar, şirketlerin hedeflerine ulaşmaları ve halka arz edilmeleri durumunda, yatırımcılara önemli getiriler ve belki de düzenli temettü gelirleri sunma potansiyeline sahiptir.

valÜ ile Geleceğin Şirketlerine Ortak Olun!

Yatırım dünyasının yeni değeri valÜ Türkiye yatırımcılara, büyüme potansiyelini kanıtlamış girişimlere erken aşamada çok küçük miktarlarla dahi yatırım yapma fırsatı sunan bir kitle fonlama platformudur.

SPK lisansı ve Takasbank entegrasyonuyla valÜ, yatırımcılara güvenli ve yasal bir yatırım yapma fırsatı verir.

valÜ platformu, kitle fonlamasının avantajlarını kullanarak girişimcilere şirketlerinin hedeflerini gerçekleşme fırsatı, yatırımcılara ise hem bu şirketlere destek olma, hem de girişimler erkenden  yatırım yaparak hisselerine avantajlı şekilde sahip olma imkanı sağlar.

valÜ platformunda yer alan aktif projeleri incelemek ve yatırımlarınızı gerçekleştirmek için buraya tıklayın!

Kripto Para

Kripto paralar, merkezi bir otoriteye bağlı olmaksızın, dijital ağlar üzerinden işlem görebilen, tamamen sanal para birimleridir. Bu, hükümetler veya bankalar gibi geleneksel finans kurumlarından bağımsız olarak kullanıcılar arasında transfer edilebilen dijital varlıkları ifade eder.

L

Likidite

Likidite, bir varlığın hızlı ve değer kaybı olmadan nakde dönüştürülebilme yeteneğini ifade eder. Bu özellik, acil nakit ihtiyacı durumunda varlıkların kolayca ve hızlı bir şekilde paraya çevrilebilmesini sağlar.

Lot

Lot, borsa işlemlerinde kullanılan, finansal araçların alım-satımında standart birim sayısını ifade eder. Her menkul kıymet türü için bu birim miktarı farklılık gösterir. 

M

Makas

Alım-satım makası (Spread), finansal piyasalarda bir varlığın alış fiyatı ile satış fiyatı arasındaki farkı ifade eder. Bu fark, bir yatırımcının varlığı satın alabileceği fiyat ile aynı anda satabileceği fiyat arasındaki maliyet farkını yansıtır.

R

Repo

Repo, sabit getirili menkul kıymetlerin belirlenen süre sonunda anlaşmalı bir fiyatla geri alınmasını içeren bir finansal işlemdir. Bu yöntem, yatırımcılara kısa vadeli nakit fazlalıklarını düşük riskle değerlendirme imkanı sunar.

S

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)

SPK, yani Sermaye Piyasası Kurulu, Türkiye'deki sermaye piyasalarını düzenleyen ve denetleyen bir kamu kurumudur. Mali ve idari özerkliğe sahip olan bu kurum, piyasa işleyişini sağlıklı bir şekilde yürütebilmek için gerekli düzenlemeleri yapma yetkisine sahiptir.

Start-Up

Startup, yüksek büyüme potansiyeline sahip, yenilikçi ve ölçeklenebilir iş modelleri üzerine kurulu girişimlerdir. Genellikle teknolojiyi temel alarak piyasada yer alan sorunları çözme amacı güderler ve AR-GE faaliyetleriyle yeni ürünler veya hizmetler geliştirerek piyasaya sunarlar.

T

Takasbank

Takasbank, resmi adıyla Türkiye Takas ve Saklama Bankası, finansal piyasalarda işlem gören varlıkların takas ve saklama işlemlerini yürüten özel bir finans kurumudur. Geleneksel bankacılık hizmetleri sunmayan Takasbank, para ve sermaye piyasalarında güvenliği ve verimliliği artırmak amacıyla BDDK denetimi altında faaliyet gösterir.

Temettü

Temettü, şirketlerin yıllık kârlarının veya özel olarak ayrılmış yedek akçelerin, hissedarlarına ortaklık payları oranında dağıtılması işlemidir. Kâr payı dağıtımı, şirketin yıllık bilançosuna göre belirlenen net kârdan gerçekleştirilir.

Teknik Analiz

Teknik analiz, geçmişteki fiyat hareketlerini inceleyerek gelecekteki fiyat değişimlerini öngörmeye çalışan bir yöntemdir. Yatırımcılar, özellikle volatilitenin yüksek olduğu piyasalarda bu analiz türünü sıklıkla kullanır.

U

Uzun Pozisyon (Long)

Uzun pozisyon, yatırımcıların değer artışı bekledikleri varlıkları uzun vadeli olarak satın almalarını ifade eder. Bu strateji, hisse senetleri gibi yatırım araçlarının zaman içinde değer kazanacağı öngörüsü üzerine kuruludur ve değer artışı gerçekleştiğinde yatırımcılar kâr elde ederler.

V

valÜ

valÜ Türkiye yatırımcılara; teknoloji ve üretim alanlarında faaliyet gösteren, büyüme potansiyelini kanıtlamış  girişimlere erken aşamada yatırım yapma fırsatı sunan bir kitle fonlama platformudur. 

Volatilite

Yatırım sözlüğümüzdeki sıradaki terim olan volatilite, finansal piyasalarda bir varlığın fiyatındaki oynaklığı ve bu değişikliklerin hızını ölçer. Belirsizlik dönemlerinde, piyasa volatilitesi genellikle artar, bu da fiyatların kısa sürede büyük dalgalanmalar gösterdiğini ifade eder.

Z

Zararı Durdur (Stop Loss)

Zararı durdur(stop loss), yatırımcıların bir yatırım varlığının belirlenen bir fiyatın altına düşmesi durumunda otomatik olarak satış yapılmasını sağlayan bir emir türüdür. Bu emir, beklenmedik piyasa hareketlerinde yatırımcıların daha büyük kayıplar yaşamasını önlemeye yardımcı olur.

Bu borsa terimleri sözlüğü, yatırım terimlerini anlamanıza yardımcı olmak üzere tasarlanmıştır. Böylece finansal okuryazarlık seviyenizi artırarak daha bilinçli yatırım kararları alabilirsiniz.

Yatırım hakkında daha fazla bilgi için Pasif Gelir Nedir? ve En İyi Yatırım Aracı yazılarımızı da inceleyin!